Bayramlarda ritüeller arasında bayramlaşmalar, ziyaretler kadar yenilen ve içilenlerde önemlidir. Geleneksel bayram ikramlarında tatlılar, hamur işleri, börekler, sarmalar başı çeker. Adeta bir kuş sütünün eksik olduğu sofralar hazırlanır. Peki diyabet hastası olan bireyler bu özel günlerde ne yapmalı?
Kan şekeri yüksek olanlar, hamur işi ve tatlı eğiliminin arttığı bu dönemde, beslenmelerine özen göstermelidir. Kan şekeri kontrolünü sağlamak için, protein-posa ve karbonhidrat içeriği dengeli olan öğünlerini, zamanında tüketmelidir. Aynı zamanda aşırı yağlı besinlerden kaçınmalıdırlar. İnsülin direnci veya diyabet hastası olan ( şeker hastası) bireyin beslenmesinde, protein içeren yiyecekler (et, peynir, yumurta, süt, yoğurt) önem taşır. Sebze, meyve, kuru baklagiller, tam taneli tahıl gibi posa içeriği zengin besinler de sindirimi geciktirerek, kan şekerinin daha yavaş yükselmesini sağlar. Öğünlerde posa ve protein içeriğinin dengeli olması kan şekeri kontrolü açısından oldukça önemlidir. Özellikle, bu dönemde karbonhidrat içeriği yüksek beslenme olmamalı. Yeterli posa alınmamasının kan şekerini olumsuz yönde etkileyeceği unutulmamalıdır.
Bayramda Güne Başlamak
Bayram sabahı güzel ve doyurucu bir kahvaltı ile güne başlayın. 2 dilim Çavdar ekmeği veya çok tahıllı ekmek + 1 dilim beyaz peynir veya taze kaşar peynir (az tuzlu ve az yağlı) + haşlanmış yumurta + salatalık + domates ile hazırlanmış bir kahvaltı yapabilirsiniz.
Bayram ziyaretleri nedeniyle yemek saatleriniz, ana ve ara öğünleriniz şaşabilir. Bu yüzden ziyaretlere giderken çok aç olmamaya dikkat edin. 3 saatlik aralarla sağlıklı bir şeyler – meyve + yoğurt – fındık + meyve- yoğurt yanında salatalık, biber çubukları gibi sebzeler) atıştırarak iştahınızı kontrol etmelisiniz; yoksa size sunulan cazip ikramlara “evet” diyebilirsiniz. Kültürümüzde ev sahipleri yemeniz için ısrarcı olacaklardır, lütfen onları kırmamak adına sağlığınızı riske atmayın. Teşekkür ederek, dokunduğunu söylemekten çekinmeyin.
Bayram Sofrası
Bayram sofralarında; ağır yağlı, kızarmış, soslu et yemekleri, soğanın kavrulduğu zeytinyağlı dolmalar, yağlı börekleri tercih etmeyin. Bunun yerine; haşlanmış et, yanında buharda pişmiş sebzeler, kabak bayıldı, közlenmiş patlıcan ve biber, yoğurtlu semizotu salatası gibi mezeler tercih edebilirsiniz. Soğuk yenen taze fasulye gibi çok az zeytinyağı ilave ederek hazırlanan sebze yemekleri; 1/2 yufka ile teflon tavada yağ ilave etmeden, içine lor peyniri veya dil peyniri gibi tuzsuz az yağlı bir peynir ve taze yeşillikler kullanarak dereotu, nane, yeşil soğanla yapılan gözleme yiyebilir veya bu malzemeleri iri iri rendelenmiş kabaklarla birlikte harmanlanıp üstüne yumurta ve süt çırpılarak çok az yağ ilavesi yapılan kabak sufle ile daha düşük kalorili, lezzetli, hafif ve sağlıklı menüleri tercih edebilirsiniz.
Aldığınız yiyecek miktarı gün içinde fazla oldu ise akşam öğününü de daha hafif geçiştirin. Bol salata veya yoğurtla birlikte yiyeceğiniz 3 adet köfte, haşlanmış sebzeler ile çabuk doyduğunuzu hissedebilirsiniz.
Akşam yatmadan önce 1 kutu probiyotik yoğurt yemeniz, sindiriminizi de rahatlatır. İçilen kahve ile alınan kafein miktarları konusunda da hassas davranmanız gerekir.
Aman dikkat! Bayramda tatlı tüketimine yönelen ve düzensiz beslenen diyabet hastaları ağız kuruluğu, halsizlik ve yorgunluk gibi şikâyetler yaşayabiliyorlar. Fazla abartanlar da daha da ciddi sonuçlar gelişebiliyor. Sağlığınız için yediklerinize dikkat etmelisiniz.
İnsülin direnci ve diyabeti olanlar Bayramda tatlı olarak ne yesinler
Şerbetli tatlılar yerine sütlü ve meyveli tatlıları tercih etmelisiniz. Meyvelerin doğal tatları ile yetinmeye muhtemelen alışıksınızdır. Yine de vanilya, Hindistan cevizi, tarçın, karanfil gibi aromalar ile şeker ihtiyacını daha da azaltır. Şeker yemek istediğinizde bir küçük badem şekeri ile yetinmelisiniz.
Tatlının Yanında Su İçmeyi Unutmayın
Tatlıların yanında veya gittiğiniz ziyaretlerde size uygun bir ikram yoksa buz gibi bir suyunuzu içerim. “İçine biraz irice bir limon atarsanız, çok iyi olur”, derseniz, ev sahibi sizin için bir şey yapmanın mutluluğunu hissedecektir. Misafir umduğunu değil bulduğunu yermiş, bakalım onun su ikramı için farklı bir sunumu olacak mı?
Ben klasik buz kalıpları yerine daha büyük buzlar elde etmek için silikon kalıplar veya muffin kalıplarını kullanıyorum. İçine damla sakızı, limon, taze mevsim meyveleri, nane gibi aroması yüksek bitkilerin olduğu buzlar hazırlıyorum.
Meyve Yemek Çözüm Olur Mu?
Her ne kadar şerbetli tatlılarla karşılaştırıldığında meyveler masum gözükse bile özünde şeker bulunan bir besinlerdir. Kan şekerinizin hızla yükselmemesi için meyveyi tek başına yememeli, proteinli bir besin ile tüketmelisiniz. Porsiyon kontrolü en önemli kuralımız olmalıdır.(Örn: iki kuru kayısı + 2 ceviz/fındık – 1 bardak ayran + kepekli galeta – 1 elma + 6 badem/fıstık gibi.)
HAFİF BİR TATLI TARİFİ
Vişneli ekmek tatlısı
Tost ekmeklerinin kenarını alarak, hazırladığınız yumurta ve sütlü (1 yumurta + 1 çay bardağı süt, 4 dilim tost ekmeği için yeterli) karışıma batırıp, fırın kâğıdı serdiğiniz bir tepsiye dizin. 15 dakika hafifçe kızarmalarını bekleyin. Daha sonra çekirdeklerini çıkardığınız vişne ve yarım limon suyu ile yoğun bir şurup hazırlayın. Ocakta bir taşım kaynattığınız vişneli sosu (veya diyabetikliler için hazırlanmış vişne reçelini hafifçe sulandırıp üstüne dökebilirsiniz) kızaran ekmek dilimleri üzerine dökün. Yine fırında yaklaşık 10 dakika daha pişirip, soğuttuktan sonra; üzerine taze nane yaprakları koyarak servis yapabilirsiniz.
HAZIRLAYAN
BANU KAZANÇ
BESLENME VE DİYET UZMANI
TEMMUZ 2016
