Yazın sonuna yaklaştığımız şu günlerde, hava sıcaklıkları normale dönüyor, yaz sebze ve meyveleri yerini yoğun sarılara, kırmızılara, turunculara, morlara, sıcacık renklere bırakıyor. Pazarda tezgahlara göz attığımızda sıklıkla meyvelerde üzüm, armut, incir, mürdüm eriği, kızılcık, böğürtlen, taze ceviz ve fındıkları buluyoruz. Sebzelerde bamya, barbunya, pırasa, mısır , kereviz, turp, lahana, şalgam, havuç, kırmızıbiber, pancar, yeşilbiber ve mantar var.
Renklerle yiyeceklerin antioksidan özellikleri ve sağlığa olan yararları artıyor.
SARI-TURUNCU; Sarı-turuncu meyve ve sebzelerde Beta-karoten dediğimiz A vitaminin öncü maddeleri bulunur
KIRMIZI; Domatese kırmızı rengini veren likopen bir çok kanser türüne karşı koruyucudur.
MOR; Meyve ve sebzelere bu güzel mor rengi veren pigment, antosiyanin’dır. Antosiyaninler, hücreleri korur; yaşlanmayı geciktirir.
YAZ SONU MEYVELERİ
Kızılcık:
Yaz sonu tezgâhlarda yerini alan bir meyvedir. A vitamini, C vitamini iyot, demir, kükürt, bakır, fosfor, magnezyum, kalsiyum, niasin, riboflavin, tiamin ile oldukça zengin bir içeriğe sahip olan kızılcıkta,bol miktarda flavanoid (izoflavon), karotinoid gibi antioksidanlar da bulunur. Kızılcık, uykumuzu borçlu olduğumuz melatonin kaynağıdır:, bunun için uyku sorunları olanlara kızılcık suyu içmeleri önerilir. Proantosiyadin adlı madde, mesane duvarına yapışan zararlı bakterileri durdurarak, idrar yolu enfeksiyonu riskini azaltır. Yüksek oranda C vitamini içeren kızılcık tatlı olmadığından şekersiz tüketilmesi zordur. Marmelat şeklinde tüketimi yaygındır. Şeker içermediği için kızılcık diyabet hastalarının öğünlerine eklenebilecek en faydalı meyvedir.
Üzüm:
Üzüm bağışıklık sistemini kuvvetlendirir. Ayrıca kalp ve dolaşım hastalıklarından korur, böbreklerin çalışmasını uyarıp, karaciğeri temizler, sindirimi kolaylaştırır, kansızlığı giderir.
Yüksek miktarda su ve lif içerir. İdeal bir enerji kaynağıdır.Şeker içeriği yüksek olduğundan tüketeceğiniz miktarı 15 adet taze üzümle sınırlandırmanız gerekir. Yeşilinin yanı sıra siyah üzümden yararlanmalısınız. Demir içeriği ile kansızlığa karşı önerilir,beraberinde C vitamini kaynağı ile tüketildiğinde, içerisindeki demirin vücuttaki kullanım düzeyi artar. Üzümün kabuğu ve çekirdeğinde değişik antioksidan maddeleri bulundurur, çekirdekleriyle yenirse hücre yenileyicidir.
Böğürtlen:
Böğürtlen kan şekerini dengeler, kanı temizler, hücre yaşlanmasını geciktirir, cildi güzelleştirir. C vitamini deposudur, ayrıca B grubu vitaminleri de içerir. Ayrıca böğürtlenin içinde bulunan ellagik asit, antioksidandır. Böğürtlen,vücut enfeksiyonlarıyla savaşan aspirinin içinde bulunan aktif madde salisilatın doğal kaynağıdır.
Erik:
Ayrı dönemlerde olgunlaşan erik, farklı biçim ve büyüklükte ve türlere göre yeşil, sarı, kırmızı ve mor renklidir. Eriğin kırmızı ve sarı meyvesi sonbahara kadar, kurutulmuşu da yıl boyunca tüketilebilir. Amasya eriği, Frenk eriği, bardak eriği, üryani erik,mürdüm eriği gibi pek çok çeşidi bulunur. Erik, vücuda güç ve enerji verir. Beden ve zihin yorgunluğunu giderir. Sinirleri sakinleştirir. Kansızlığa iyi gelir, sindirim sistemine de faydalıdır.
Meyve olarak yenir, kurutularak hoşaf ve çeşitli yörelerde değişik pestil yapımında kullanılır. Kuru eriğin besin değerleri tazesine göre daha fazladır. Erik bol miktarda B vitaminleri içermektedir, ayrıca potasyum ve magnezyum minerali açısından da zengin bir meyvedir. 2-3 tane kuru erik tatlı ihtiyacını da giderir.
Bu mevsimde sıkça karşılaştığımız, mürdüm eriği ;çekirdeği ufak, kabuğu kırmızımsı, buğulu mor, etli, suludur. Mürdüm eriği, Potasyum içerir, B vitamini ve C vitamini bakımından da oldukça zengindir. Mürdüm eriğinin faydalarından birisi de kan yapıcı özelliğinin olmasıdır. Kan şekerini çok yavaş yükselttiği için tercih edilmektedir.
İncir:
Çok lifli bir besin olan incir, hem lezzetli hem de sağlık açısından çok yararlı bir meyvedir. A ve B vitaminlerinin yanı sıra, sodyum, potasyum, kalsiyum, fosfor, magnezyum ve demir mineralleri açısından oldukça zengindir.
Yüksek oranda pektin enzimi içermesi ile incir, kandaki kolesterol oranını düşürerek kalp ve damar hastalıklarına karşı vücudu korur, vücudu toksinlerden arındırır. Zihni güçlendirir , stres etkilerine karşı önerilmektedir.
İçerdiği yüksek lif oranı sayesinde sindirimi hızlandırır ve kolaylaştırır. Ayrıca bağırsakları yumuşatır, kabızlığı giderir. Aynı zamanda hem çözünebilen hem de çözünemeyen posayı bir arada bulundurur. Sadece 1 adet kuru incir 2 gram lif sağlamaktadır, İncir, hem taze hem de kuru olarak tüketilebilmektedir. Ayrıca vücuda enerji verir. Taze incirin 100 gramında 63 kalori enerji bulunurken, 100 gram kuru incirde 284 kalori bulunmaktadır. Aynı zamanda diğer meyvelere oranla daha fazla şeker içerir. Bu nedenle diyabetli olanların tüketimlerinde dikkatli olmaları gerekmektedir.
Armut:
Armut, sarı-yeşil arası renklerde, lifli, hazmı kolay ve mineral açısından oldukça zengin bir meyvedir. Yüksek tansiyonu olanlara çok faydalıdır. Ayrıca A vitamini yönünden oldukça zengin bir meyve olan armut, böbreklerin düzenli çalışmasını sağlar ve idrarı bollaştırır. Bunun yanında sinirleri yatıştırıcı, zihinsel yorgunluğu azaltıcı özelliği vardır. Özellikle kabuklu tüketildiğinde lif (posa) ihtiyacını karşılamak için iyi bir kaynaktır. Kan şekerinin dengede kalmasına yardımcı olur.
HAZIRLAYAN
EYLÜL 2015
