Sağlıklı beslenme çocukluktan itibaren gelişir. Bu dönemde edinilen hatalı beslenme alışkanlıkları, sonraki yıllarda obezite, diyabet, hipertansiyon, kalp-damar hastalıkları gibi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Çocuğunuzun ihtiyacı olan vitaminleri, mineralleri ve besinleri alabildiği bir beslenme düzeni oluşturmak zor gözükebilir ama aslında gözüktüğü kadar da zor değildir. Yine de bir profesyonel tarafından ayarlanması son derece önemlidir.
Çocuklar neye ihtiyaç duyar?
Çocuklar protein, karbonhidrat, yağ gibi yetişkinlerin de ihtiyacı olan temel besin öğelerine ihtiyaç duyuyorlar. Tek değişen şey, yaşları ilerledikçe, ihtiyaçları olan şeylerin miktarı. Bir çocuğa beslenme düzeni oluştururken ne kadar hareketli olduğunu, kaç yaşında olduğunu ve varsa hastalıklarını ve alerjilerini göz önünde bulundurmalıyız.
Sağlıklı beslenme çocukluktan itibaren gelişir
Sağlıklı beslenmenin ilk başladığı yer aile ve aile kültürüdür. Ailede yanlış beslenme alışkanlıkları varsa, bu, tıpkı genetik faktörler gibi çocuklara da yansıyor. Anne-baba olarak yeme davranışlarımız ile çocuklara örnek oluruz.
Öncelikle, çocuklarımızın tüketmelerini istemediğimiz besinlerden biz de kaçınmalıyız. Aynı şekilde, yemekten kaçındığımız şeyleri, bir çocuğa da vermemeliyiz. İşlenmiş şeker, trans yağ, aşırı tuz gibi maddeler içeren gıdalardan uzak durmalıyız. Bir çocuğun bir günde yediği besinler tamamen karbonhidrat veya tamamen yağ da olmamalı; bu, protein ve baklagiller için de geçerli ama çocuklar özellikle hamur işlerine ve bu tarz yiyeceklere bayılırlar. Çocuğumuzun beslenmesini sadece bu gıdalardan oluşturmamaya özen göstermeliyiz.
Protein tüketimi
Protein açısından zengin öğünler çocuğun kas ve vücut gelişimine katkı sağlar. Balık, et, tavuk, yumurta gibi gıdaları çocuğun hoşuna gidecek şekilde hazırlayıp beslenmesine eklemeliyiz. Bir çocuk, tuzsuz ve bibersiz bir katı yumurtayı, ilgi çekici olmadığı için yemeyebilir. Mesela yumurtayı, hafif kayısı olacak şekilde haşlayıp yanında bir iki dilim ince şeritler halinde kesilmiş hindi salamıyla güzel bir sunum ile çocuğun önüne koyarsanız bu, çocuğun ilgisini çekecektir ve ayrıca çocuğun ihtiyacı olan protein ve yağı da sağlayacaktır.
Yağ ve karbonhidrat tüketimi
Yağ ve karbonhidrat içeren besinlere karşı dikkatli olun ama bunları çocuğun beslenmesinden tamamen çıkarmayın. Bir çocuğun oynaması, eğlenmesi, öğrenmesi ve bunun gibi bunca şeyi yapabilmesi için enerjisinin olması gerekiyor. Bu enerjiyi de yağ ve karbonhidrat içeriği zengin besinlerden karşılayabilirler. Atıştırması için biraz fındık ve biraz hurma verebilirsiniz. Kahvaltıda zeytin, peynir gibi besinleri tabağına mutlaka koyun. Ana öğünler için yemeğin yanına bulgur pilavı, fırın patates, tahıllı makarna gibi yiyecekler hazırlayabilir ve her öğle öğününde 5-6 kaşık verebilirsiniz. Tekrar hatırlatayım, yağı ve karbonhidratı abartmamaya çok dikkat edin.
Lif tüketimi
Özellikle erken yaşlarda gelişen tuvalet alışkanlığını desteklemek için çocuğunuzun beslenmesinde lifli ve tahıllı gıdalara da yer vermelisiniz. Yulaf, tam buğdaylı ekmek gibi gıdaların içinde bolca lif bulunuyor. Ayrıca çocuğunuzu şımartmak istiyorsanız çok az yağ ve çok az tuz ile patlattığınız mısırın da lif oranı oldukça yüksektir ama tabii her şeyin fazlası zarar.
Vitamin ve mineral tüketimi
Çocuğunuzun gelişimi için çok önemli olan mineral ve vitaminleri de unutmayın. Çocuğunuza her gün sebze ve 3 porsiyon meyve yedirin, öğünlerinde bol sebzeli yemekler ve salatalar hazırlayın. Bunlar onu hem tok tutacaktır hem de ihtiyacı olan minerallerle vitaminleri kendisine sağlayacaktır. Erken yaşta çocuğun en çok ihtiyacı olan minerallerden biri de kalsiyumdur. Çocuğunuza bol bol süt, peynir, yoğurt gibi süt ürünleri yedirin.
Su tüketimi
Çocuğunuzun bol bol su içmesini sağlayın. Çocuğunuz koşarken, zıplarken terleyip su kaybedecek ve bu suyu tekrar alması gerekiyor. Çocuğunuzun yanına su dolu bir termos verin ve su içme alışkanlığını kendisine kazandırın.
Kaçamaklar
En önemlisi; çocuklardan bahsettiğimizi unutmayın. Arada kaçamaklar yapabilirsiniz. Bir çocuğa asker muamelesi yapmak ve sürekli aynı yiyecekleri yedirmek, çocuğu çok yanlış bir yetiştirme şeklidir. Sadece kaçamakların abartılmamasına dikkat edelim ve çocuğunuzun sağlıklı alışkanlıklarının oluşmasını sağlayalım.
Bu ürünlere dikkat!
Çocuğunuzdan uzak tutmanız gereken şeyler listesinin başını işlenmiş şeker çekiyor. Marketlerde renkli paketleriyle çocukların ilgisini çeken abur cuburları çocuğunuza almamaya özen gösterin, gazlı içecekleri evinize almayın ve çikolata alırken bitter çikolata tercih edin.
Peki ya porsiyon miktarı?
Elbette porsiyonlara da dikkat etmeliyiz. Erişkin porsiyonlarını onlara da sunup, tabağındakileri bitirmelerini beklemek insafsızlık olur. Çocuklar için genellikle yarım porsiyon yeterli olur. Aç olmadıkları zamanlarda ya da keyifsiz olup yemek yemeyi reddettiklerinde de ısrarcı tutumlardan kaçınmalıyız. Sevmedikleri bazı yiyecekler varsa alternatifler üretmek gerekir. Örneğin; çocuğunuz süt içmek istemiyordur ama peynire veya yoğurda itirazı yoksa süt ihtiyacını zaten karşılıyordur.
Ve en önemlisi…
Yemeği özellikle ayaküstü veya televizyon karşısında değil; özenle kurulmuş bir sofrada, aile bireyleri ile keyifle yemelerine özen gösterin. Sizler yoğun iş hayatı ve sosyal yaşam temponuzda olsanız da akşamları ailece, düzenli bir şekilde, yemek kültürünüze bağlı olarak, yemek masasında bir araya gelmeye özen gösterin. Bu alışkanlık ayrıca tüm aileyi motive eder. Bu düzeni mutlaka ve sürekli olarak oluşturmanızda yarar var.
Banu Kazanç
Beslenme ve Diyet Uzmanı
